Frankfurtski sajam knjiga (Frankfurter Buchmesse) predstavlja omiljeno mesto ljubitelja pisane reči i, nakon dodele Nobelove nagrade za književnost, najvažniji književni događaj u svetu.
Sajam ima korene još u srednjem veku. Preteču sajmu knjiga priredila su dvojica štampara još 1454. godine. Do kraja 17. veka Frankfurt je bio štamparski centar Evrope iz kojeg su izlazile najvažnije knjige toga vremena – pre svega „Biblija na latinskom jeziku“ koju je Johan Gutenberg, pronalazač štamparske mašine, prvi put štampao u obližnjem Majncu 1456. godine.
Kao i stotinama godinama kasnije, tako su knjige i u tom vremenu morale da prolaze kroz „proveru“. Tokom perioda reformacije u 16. veku (otcepljenje od katoličke crkve) mnogi politički i društveni razlozi doveli su do toga da knjige koje su izlazile iz frankfurtske štamparije budu zabranjivane.
U vreme prosvetiteljstva (18. vek) Frankfurt biva potisnut od strane Lajpciga i to je trajalo sve do polovine 20. veka.
U frankfurtskoj Crkvi Sv. Pavla se, naime, 23. septembra 1949. godine okupilo Berzovno društvo nemačkih knjižara (Börsenverein des Deutschen Buchhandels) i odlučilo da zvanično osnuje prvi književni sajam nakon Drugog svetskog rata.
Samo nekoliko godina od osnivanja, strani izlagači su postali većina i tako je sajam dobio i međunarodni karakter.
Danas je Frankfurtski sajam knjiga izrastao u jednu od najznačajnih godišnjih manifestacija na polju umetnosti uopšte. Tamo se sreću izdavači iz celog sveta, pa tako na samo jednom mestu možete čuti i većinu svetskih jezika. Mnoge zemlje vide ovaj sajam kao priliku da se predstave na najbolji mogući način, privuku strane izdavače i čitaoce, kao i da samim tim plasiraju svoja izdanja na svetsko tržište.
Svake godine jedna zemlja je partner sajma (Ehrengast). Ove godine je to bila Gruzija koja je i predvodila sajam, a na čiju se književnost najviše stavljao akcenat. Ona se predstavila kroz književne večeri, radionice, izložbe koje su krenule pre početka samog sajma. Jedino je 1982. godine sajam bio posvećen svetskim religijama i 1984. delima Džordža Orvela aludirajući pritom na njegovu čuvenu knjigu „1984.“.
Ove godine je na srpskom štandu 70. po redu Frankfurtskog sajma bio izložen i veliki broj domaćih autora. Pažnja je bila posvećena stogodišnjici obeležavanja kraja Prvog svetskog rata. Publici su bila predstavljena dela Desanke Maksimović, Alekse Šantića, Borislava Pekića, Davida Albaharija i mnogih drugih.
Kao vrhunac srpske književne kulture 20. veka premijerno je predstavljeno delo Miloša Crnjanskog „Kod Hiperborejaca" na nemačkom jeziku.
Jedna od najbitnijih osobina sajma su i nagrade koje se svake godine dodeljuju. U okviru sajma u Crkvi sv. Pavla, dodeljuje se „Nagrada za mir” koju obično uručuje predsednik Nemačke ili neki visoki državni funkcioner kao i „Nagrada za najotkačeniji naslov godine“ koja se dodeljuje izdavačima i autorima knjiga s neobičnim naslovom. Dobitnici „Nagrade za mir” ove godine su Aleida i Jan Asman. Od 2008. godine dodeljuje se nagrada i za najbolju knjigu na nemačkom jeziku koja se proglašava i knjigom godine.
Pored tradicije koju Frankfurtski sajam ljubomorno čuva bilo je neizostavno i pitanje modernizacije. Od 1993. godine sajam je otvoren i za elektronske medije. Na taj način je, uprkos protivljenju mnogih izdavača, pokazano da sajam ima jasnu nameru da pre svega zadrži svoje posetioce, a zatim se uključi i u neizostavne internet portale. Iz tog razloga su za sajam postali izuzetno značajni književni blogeri kojih svake godine na sajmu ima sve više. Oni izveštavaju iz svog ugla doprinoseći pritom popularnosti sajma.
Težnja da se knjiga približi svima, multikulturalnost koja se sreće na jednom mestu, međusobno poštovanje svih izdavača, čine ovaj sajam onakvim kakvim ga danas znamo. Frankfurtski sajam okuplja ljude iz svih krajeva spojenih u ljubavi prema knjizi. Iz toga razloga on nikada ne može izgubiti svoje mesto na književnoj sceni sveta, štaviše, to je i najvažnije obeležje svakog Frankfurtskog sajma knjiga.
Izvori: RTS / Večernje novosti / Deutsche Welle
