Hronološki gledano, prvi murali vezuju se još za period pećinskog slikarstva. Oduvek su postojali, ali njihovo formalno prihvatanje u formi u kakvoj se danas pojavljuju, počinje nakon Drugog svetskog rata, a procvat doživljavaju sedamdestetih godina dvadesetog veka.
Na zidu male zanatske radnje u Bulevaru kralja Aleksandra, 1970. godine Lazar Vujaklija oslikao je prvi beogradski mural. U to vreme, to je predstavljalo ilegalan čin.
Murali se akutalizuju tek od 1977. godine, u toku Nedelje Latinske Amerike, kada u posetu Beogradu iz Čilea dolazi umetnička brigada Salvador Aljende, koja sa studentima Fakulteta likovnih umetnosti na zidu Studentskog kulturnog centra stvara mural nazvan Solidarnost jugoslovenskih naroda sa narodima Latinske Amerike.
Peti prema evidenciji, 1984. godine nastao je i mural u Rajićevoj ulici, na zidu tadašnje Jugobanke, u pravcu Knez Mihailove ulice. Sada već dobro poznati lik mladića okrenutog leđima bio je lik u kojem su se mnogi prepoznavali. Upravo zbog okrenutosti i profila koji se samo delimično može uočiti, manjak vidljivih informacija daje veće mogućnosti za prepoznavanje, te su se mnogi zapitali da li je taj profil upravo njihov.
Murali su veoma često predstavljali saradnju između različitih država, te neki od njih nose i politički značaj. Neki su, s druge strane, poticali od akcija koje pozivaju na mir. Tako je nastala i serija murala na železničkoj stanici Beograd – centar, poznatijoj kao Prokop.
Akcija Karakterom protiv nasilja predvođena dr Vesnom Knežević 2010. godine okupila je studente Fakulteta likovnih umetnosti, koji su sa najrazličitijim motivima i tehnikama odgovorili na ovu temu. Neki od njih bili su posebno zahtevni za izvođenje, poput murala koji je posedovao i treću dimenziju , odnosno ugrađen „crtež” od žice (ili armature).
Njihov životni vek potrajao je nepunih 5 godina. Nisu preživeli rekonstrukciju železničke stanice, te su svi do jednog do pola prekriveni sivim sterilnim pločicama, a od druge polovine prekrečeni podjednako sterilnom bledunjavom bojom.
Ovo je primer neprepoznavanja vrednosti umetničkog rada od strane investitora ili projektanata, kao i zanemarivanje interaktivnosti koju mural unosi u ambijent . Nažalost postoje slični primeri koji oslikavaju i (ne)poštovanje od strane građana.
Pored Filozofskog fakulteta na platou može se uočiti i mural sa dugačkim putem i muškim aktom koji se sprema da otvori vrata i napusti „prizor“. U pitanju je mural jednog od naših najpoznatijih svetskih umetnika, akademika Vladimira Veličkovića.
Iako je sam mural vreme već solidno pregazilo te je izgubio stari sjaj, nisu ga zaobišle ni ruke nesavesnih građana koji su trećinu murala išarali. Time je uništeno ne samo delo uglednog umetnika visoko kotiranog na svetskom tržištu, već je uništeno i delo od nacionalnog značaja.
Vratimo se sada na mural u Rajićevoj. Misteriozni lik mladića okrenutog leđima je lik profesora Fakulteta primenjenih umetnosti, a u to vreme studenta Mirka Ognjanovića. Njega je kao model nasumično odabrao student Fakulteta likovnih umetnosti Perica Donkov. Ideja da se ovaj mural izvede potekla je od profesora Čedomira Vasića, koji je radove izvodio još sa studentima Vesnom Knežević, Darijom Kačić i Igorom Stepančićem.
Početkom septrembra je započeta rekonstrukcija ovog murala. Slično Veličkovićevom, nažalost nije ostao imun na uništavanje prekrivanjem grafitima. Kao i 1984. godine, na rekonstrukciji je, sa novom generacijom studenata, radila dr Vesna Knežević, nekada student, a sada profesor Fakulteta likovnih umetnosti.
Murali imaju višedimenzionalni značaj. Oni mogu biti simboli prijateljstava, mogu biti angažovanog karaktera i baviti se aktuelnim socijalnim pitanjima, ličnim ili čisto umetničkim temama. Veoma često su i deo arhitekture, ali i odgovor na određenu urbanu celinu. Oni stvaraju novo lice svakodnevnice, čineći umetnost pristupačnu svima.
Kao takvi oni mogu biti simboli grada, turistička atrakcija, ali i čvrst deo lokalnog ili gradskog identiteta. Ono što je bez sumnje potrebno jeste dodatna finansijska potpora ali i veća angažovanost umetnika. I na kraju, poštovanje nečijeg rada od strane građana i države kako bi svi živeli u kvalitetnijem okruženju.
