Proputovala je svet, išla u svemir i popela se na Everest. Tokom poslednjih 80 godina Olimpijsku baklju nosilo je stotine hiljada ljudi i putovala svakim oblikom prevoza, ali uglavnom pešice. Ovde vam pričamo epsku priču o prenošenju Olimpijske baklje.
Olimpijski plamen se u moderno doba prvi put pojavio u Amsterdamu 1928. godine gde je upaljen na vrhu kule koja gleda na Olimpijski stadion, na mestu takmičenja atletskih događaja. Četiri godine kasnije, predsedavao je događajem na Olimpijskom stadionu u Los Anđelesu, ovog puta na vrhu ulaza u arenu koji liči na Trijumfalnu kapiju.
Tek je 1936. godine u Berlinu, idejni tvorac univerzitetskog predavača i sportski teoretičar Karl Diem, organizovao prenošenje Olimpijske baklje. Kao što je to običaj danas, plamen je upaljen u Olimpiji, Grčkoj, na isti način kao u davna vremena, uz pomoć odbljeska konkavnog ogledala uz pomoć Sunčevih zraka. Ceremoniji paljenja prisustvovao je Pjer de Kubertin, osnivač modernih igara, koji je nosiocima poželeo svaki uspeh u učestvovanju prvog prenošenja baklje.
Ideja korišćenja baklje radi prenošenja plamena nije odmah prihvaćena. Za inspiraciju prihvaćen je davnašnji način. Komitet za organizaciju igara u Berlinu inicijalno je planirao da prenese plamen pomoću snopa sporo zapaljive drške. Iz praktičnih razloga, međutim, na kraju je odlučeno da se koristi baklja, a Komitet za organizaciju je zahtevao stvaranje specifičnog dizajna, budući da na tržištu nije bilo baklji koje odgovaraju njihovim kriterijumima.
Prvi nosilac baklje novog prenošenja bio je Grk Konstantinos Kondilis sa 3.075. po redu i poslednjim Nemcem Fricom Šilgenom. Na svom putovanju između Olimpije i Berlina baklja je prošla kroz Bugarsku, Jugoslaviju, Mađarsku, Austriju i Čehoslovačku, stigavši na Olimpijski stadion 1. avgusta 1936. godine.
Narednih godina priča Olimpijskog plamena razvila se kao epska priča Olimpijade koja stvara svoje jedinstvene anegdote sa ulogama stotine hiljada takmičara i velikih, i malih i u svakom mogućem obliku transporta.
Što se tiče Londona, 1948. godine Olimpijski plamen je prenesen skoro potpuno pešice uz pomoć 1415 nosilaca baklje koji su prenosili plamen od Olimpije i Krfa pa u Italiju, od Barija na jugu do Milana na severu.
Nakon prelaska švajcarske granice, dospeo je do Lozane gde je održana specijalna svečanost ispred grobnice De Kubertina. Odatle je plamen otputovao u istočnu Francusku, Luksemburg, Brisel i Kale, ukrcao se na brod preko Lamanša, iskrcao se u Dover i konačno 29. jula stigao u London. Na kraju je prenesen do Vembli stadiona gde je upaljena vatra, do Torkija, mesta takmičenja u jedrenju.
Plamen se prvi put vinuo u visine 1952. godine na prenošenju baklje u Helsinkiju, gde je leteo do danskog grada Aalborga prateći prvobitno putovanje između Olimpije i Atine. Nakon svog putovanja kroz Dansku i ka Švedskoj, plamen je prošao kroz Getenburg i Stokholm, a zatim prešao finsku granicu kod Tornia. Odatle je prenesen u Tamperi i dalje u Helsinki, konačno odredište nakon 7.492 km putovanja uključujući ukupno 3.042 nosilaca, od kojih je poslednji bio Han Koelhmainen, višestruki olimpijski trkač i nosilac Fildsove medalje.
Prenošenje Olimpijske baklje u Melburnu iz 1956. godine bilo je jedinstveno iz dva razloga. Prvo, bio je prvi poduhvat na južnoj hemisferi, putujući od Singapura do Džakarte pre nego što se vinula u vazduh i pozivajući veliki broj gradova širom Azije. Približavajući se Darvinu, spustila se na Kairnsu a zatim je celim putem obale Pacifika preneta do Melburna. Drugo, budući da se te godine održavalo konjičko takmičenje u Stokholmu, druga baklja je krenula iz Olimpije u Atinu, odakle je odletela u Kopenhagen, Malmo i dalje do švedskog glavnog grada gde je jedini put u olimpijskoj istoriji zapaljen drugi gorionik manje veličine 15.600 km udaljen od Melburna.
Prenošenje Olimpijske baklje u Rimu 1960. godine privuklo je pažnju velikog broja drevnih gradova u Grčkoj, Siciliji, Regiji Kalabrija, Taranto, Napulj i Rim, gde je središte pažnje bila Grčka i Rimska civilizacija i naglašavanje veze između modernih i drevnih igara. Ovo je takođe bilo prvo takmičenje koje se prenosilo na televiziji.
Sledeće faze u Istanbulu, Bejrutu, Teheranu, Lahoriu, Nju Delhiju, Kalkuti, Rangunu, Bankoku, Kuali Lumpur, Manili, Hong Kongu i Taipeiju na Olimpijsko takmičenje 1964. godine u Tokiju prenele su plamen do Okinave, najvećeg japanskog južnog ostrva. Sledeća destinacija bila je Kagošima, koja se nalazi na kraju glavnog ostrva ove zemlje, Honšu, gde se putanja razgranala u četiri različita pravca, pokrivajući celu zemlju sve do Čitose, Hokaido ostrva.
Na kraju, 9. septembra 1964. godine poslednji nosioci baljke došli su zajedno ispred Tokijske Carske palate da upale gorionik sa završnim delom prenošenja plamena do Olimpijskog stadiona u gradu gde je čast paljenja olimpijskog gorionika pripala Jošinori Sakai. Nadimkom „Hirošimina beba“ na račun toga što je rođen u južnom gradu 6. avgusta 1945. godine, dana kada je tamo bačena atomska bomba, Sakai je bio savršen izbor kao poslednji nosilac baklje, što je simbolizovalo mir i nadu.
Olimpijska baklja 1968. godine u Meksiko Sitiju koristila je četiri različite baklje inspirisane avanturama Kristofera Kolumba rođenog u Đenovi, prvog istraživača iz zapadnog sveta koji je kročio na tle Novog Sveta, koji je „otkrio“ 1492. godine u ime kraljice Izabele od Španije. Prateći netradicionalnu fazu između Olimpije i Atine, plamen je stigao u Đenovu gde je ispred Kolumbove kuće održana svečanost. Njena sledeća luka poziva bila je Barselona, legendarna destinacija ovog istraživača pri njegovom povratku u Ameriku.
Plamen je prenesen preko Španije do Palosa odakle je Kolumbo 3. avgusta 1492. godine otplovio prema zapadnom delu sveta. Poslednji nosilac baklje u ovoj deonici bio je njegov direktan potomak Kristobal Klojin de Karbahal. Nakon prelaska Atlantika, plamen je stigao u San Salvador na Bahamima gde se Kolumbo prvi iskrcao verujući da je stigao do Indije novom morskom rutom.
Odatle je Baklja dalje nastavila u Verakruz, Meksiko, prolazeći kroz Teotihuakan, najveći grad pre-kolumbijskog američkog kontinenta gde je ceremonija održana pred više od 50.000 posetilaca. Konačno, 12. oktobra 1968. godine na olimpijskom Stadionu u Meksiko Sitiju gorionik je zapalila atletičarka Enriketa Basilio Sotelo, čime je po prvi put u istoriji igara ženi pripala ta čast.
Godine 1972 28. jula, plamen je iz Olimpije krenuo, poput štafete, na put dug 5.532 km i brojao 6.200 nosilaca. Njegova krajnja destinacija bio je Minhen, grad domaćin XX Olimpijade modernog doba. Putovanje je počelo od Atine i Soluna, da bi skrenulo u Istanbul a zatim nastavilo do Nemačke preko Varne u Bugarskoj, Bukureštu u Rumuniji, Beogradu u Jugoslaviji, Budimpešti u Mađarskoj i Beču u Austriji.
Plamen je posetio i Insbruk i Garmiš-Partenkirhen koji su bili gradovi domaćini prethodnih Zimskih igara. Konačno je pozdravljen u Minhenu na specijalnoj prijemnoj svečanosti na Konigsplacu gde ga je dočekalo više od 20.000 posetilaca. Predstavljajući Evropu na svečanosti otvaranja, poslednjem nosiocu baklje, Ganteru Zahnu, pridružili su se trkači sa ostala četiri kontinenta: Kipkog Keino (predstavnik Afrike), Džim Rajn (Amerika), Kendži Kimihara (Azija) i Derek Klejton (Okeanija). Posebni plamenovi preneti su u Kiel, mesto jedriličarskih događaja i u Augsburg gde je održano veslačko takmičenje.
Izvor: Olympic
